YOD-INCLUDED

Dementie op jonge leeftijd kan heel anders zijn dan dementie op latere leeftijd. Mensen hebben vaak andere klachten, waardoor herkenning voor zorgverleners lastig is. Ook hebben mensen op jongere leeftijd andere zorgbehoeftes. Het samenwerkingsverband YOD-INCLUDED richt zich in onderzoek op jonge mensen met dementie. Onderzoekers, zorgorganisaties, ervaringsdeskundigen en patiëntenorganisaties werken samen met de ambitie om de kwaliteit van leven van jonge mensen met dementie te verbeteren.

YOD-INCLUDED Logo Transparant (002)De afkorting YOD staat voor Young-Onset Dementia (in het Nederlands: dementie op jonge leeftijd). ‘INCLUDED’ staat voor de inclusiviteit van het onderzoek dat we doen. Wij willen zoveel mogelijk jonge mensen met dementie en hun naasten aan ons onderzoek laten meedoen. Ook groepen die in eerder onderzoek niet altijd goed vertegenwoordigd waren. Denk bijvoorbeeld aan verschillende vormen van dementie, verschillende leeftijden en verschillende culture achtergronden. 

Waarom onderzoek naar dementie op jonge leeftijd?

We spreken van dementie op jonge leeftijd wanneer iemand onder de 65 jaar dementie krijgt, of wanneer iemand later een diagnose dementie krijgt maar de eerste klachten al voor de leeftijd van 65 jaar aanwezig waren. Onderzoekers doen speciaal onderzoek naar dementie bij jonge mensen, omdat dementie voor jonge mensen heel anders is dan voor ouderen. 
 
Jonge mensen hebben vaak andere klachten. Zij hebben vaker gedragsveranderingen en spraakproblemen, maar geen of minder geheugenklachten. Dit maakt het lastig voor zorgverleners om de dementie te herkennen. Ook erfelijkheid speelt wat vaker een rol dan bij dementie op latere leeftijd, maar niet alle veranderingen van genen zijn bekend. Door hier onderzoek naar te doen, kan dementie straks eerder en beter bij jonge mensen worden herkend en vastgesteld. 
 
Zorg en behandeling van dementie is bij jonge mensen ook anders dan bij ouderen. Jonge mensen hebben vaak nog een baan en hebben soms nog opgroeiende kinderen. Doordat zij middenin in hun leven staan, hebben jonge mensen heel andere wensen rondom de zorg. Het is dan ook de bedoeling om de zorg en behandeling van dementie in de toekomst zo goed mogelijk op de behoeftes van jonge mensen aan te kunnen passen. Hiermee willen we de kwaliteit van leven van jonge mensen met dementie en hun naasten verbeteren.

Landelijke studie

Om de zorg en behandeling van dementie in de toekomst zo goed mogelijk op de behoeftes van jonge mensen aan te kunnen passen en de kwaliteit van leven van jonge mensen met dementie en hun naasten verbeteren, hebben de onderzoekers van YOD-INCLUDED een landelijke studie opgezet: de JMD-studie. JMD staat voor Jonge Mensen met Dementie. We volgen een groep mensen met dementie op jonge leeftijd voor lange tijd. 

Lees verder

Ervaringsdeskundigen

Om zo nuttig mogelijk onderzoek te doen wordt een groep ervaringsdeskundigen nauw bij het onderzoek betrokken. Deze ervaringsdeskundigen zijn jonge mensen met dementie of hun naasten die meedenken over het onderzoek van het consortium. Bijvoorbeeld hoe belangrijk sommige onderzoeken zijn, hoe moeilijk het voor iemand is om mee te doen en hoe de uitkomsten van het onderzoek straks kunnen worden gebruikt. 

Lees verder

Wie zijn wij?

YOD-INCLUDED staat onder leiding van het Radboudumc Alzheimer Centrum en Alzheimercentrum Amsterdam. Het onderzoek van YOD-INCLUDED wordt mede mogelijk gemaakt door ZonMw, met cofinanciering van de Hersenstichting.  Daarnaast zijn onderzoekers, zorgverleners en belangenbehartigers van de volgende organisaties onderdeel van YOD-INCLUDED: 

Lees verder

Nieuws

  1. Alzheimer Europe - Publiekssamenvatting YOD

    1 december 2025

    Dit onderzoek gaat over een groep mensen die klachten hebben die lijken op een vorm van dementie op jonge leeftijd, namelijk de gedragsvariant van frontotemporale dementie.

    Lees meer over "Alzheimer Europe - Publiekssamenvatting YOD"

  2. Publiekssamenvatting SANO

    12 november 2025

    De kracht van samen stond centraal tijdens de SANO Wetenschapsdag in Groningen. Samen met collega’s van SPREAD+, UNO-UMCG en UKON had ik een sessie voorbereidt. Samen met de zaal hebben we ervaringen gedeeld over hoe deelname van mensen met dementie en hun naasten écht vorm kan krijgen.

    Lees meer over "Publiekssamenvatting SANO"

  3. Publiekssamenvatting NGN 2025

    12 november 2025

    Als posterprijswinnaar van vorig jaar, mocht ik vandaag presenteren namens en dankzij alle betrokkenen bij deze projecten op 10e lustrum van het Nederlands Geheugenpoli Netwerk congres. En dat was ontzettend leuk! Wat heb ik verteld?

    Lees meer over "Publiekssamenvatting NGN 2025"

  4. Publiekssamenvatting YOD zelfscan

    10 november 2025

    Jonge mensen met dementie en hun naasten hebben vaak andere wensen in de zorg en ondersteuning die zij krijgen. Gelukkig werken veel organisaties in Nederland aan gespecialiseerde zorg voor deze groep. Maar wat is die zorg precies? En hoe wordt die zorg geregeld? Dat wilde ik onderzoeken en opschrijven.

    Lees meer over "Publiekssamenvatting YOD zelfscan"

  5. Publiekssamenvatting presentatie Maud Ritzen op het Alzheimer Europe Congres van 6 tot 8 oktober in Bologna, Italië

    7 november 2025

    Jonge mensen met dementie en hun naasten hebben vaak andere behoeften dan oudere mensen met dementie. 

    Lees meer over "Publiekssamenvatting presentatie Maud Ritzen op het Alzheimer Europe Congres van 6 tot 8 oktober in Bologna, Italië"

  6. Terugblik op het Nationaal Dementie Congres 2025

    30 oktober 2025

    Tijdens het Nationaal Dementie Congres verzorgden Carola Renders, Franka Dinnissen en Maud Ritzen een goed bezochte sessie over het aansluiten bij de behoeften van jonge mensen met dementie en hun naasten. De sessie was een samenwerking tussen het Kenniscentrum Dementie op Jonge Leeftijd, Zorgstandaard Dementie en YOD-INCLUDED.

    Lees meer over "Terugblik op het Nationaal Dementie Congres 2025"

  7. Publiekssamenvatting: Advance care planning and quality of life: A qualitative interview study in people with young-onset dementia and their family caregivers

    9 oktober 2025

    Auteurs: Jasper Maters, Marieke Perry, Ton de Wit, Raymond T.C.M. Koopmans, Marjolein E. de Vugt, Christian Bakker, Jenny T. van der Steen

    Lees meer over "Publiekssamenvatting: Advance care planning and quality of life: A qualitative interview study in people with young-onset dementia and their family caregivers"

  8. Publiekssamenvatting - Prevalence of Pathogenic Variants and Eligibility Criteria for Genetic Testing in Patients Who Visit a Memory Clinic

    23 september 2025

    Auteurs: Sven van der Lee, Marc Hulsman, Rosalina Van Spaendonk, Jetske Van Der Schaar, Janna Dijkstra, Niccoló Tesi, Fred van Ruissen, Mariet Elting, Marcel Reinders, Itziar De Rojas, Corien C Verschuuren-Bemelmans, Wiesje M Van Der Flier, Mieke M van Haelst, Christa de Geus, Yolande Pijnenburg, Henne Holstege 

    Lees meer over "Publiekssamenvatting - Prevalence of Pathogenic Variants and Eligibility Criteria for Genetic Testing in Patients Who Visit a Memory Clinic"

  9. Publiekssamenvatting - Impairments in knowledge of social norms in presymptomatic, prodromal, and symptomatic frontotemporal dementia.

    26 juni 2025

    Auteur: Liset de Boer, Esther van den Berg, Jackie Poos, Willeke Klop, Lucia Giannani, Julie de Houwer, Harro Seelaar, Lize Jiskoot

    Lees meer over "Publiekssamenvatting - Impairments in knowledge of social norms in presymptomatic, prodromal, and symptomatic frontotemporal dementia."

  10. Publiekssamenvatting – Longitudinal changes in qualitative aspects of semantic fluency in presymptomatic and prodromal genetic frontotemporal dementia.

    18 juni 2025

    Door Lize Jiskoot, Esther van den Berg, Sascha Laenen, Jackie Poos, Lucia Giannini, Djaina Satoer, Judy van Hemmen, Yolande Pijnenburg, Jet Vonk, Harro Seelaar.

    Lees meer over "Publiekssamenvatting – Longitudinal changes in qualitative aspects of semantic fluency in presymptomatic and prodromal genetic frontotemporal dementia."

  11. Publiekssamenvatting - Assessing social cognition and risk-taking behaviour in patients with young-onset dementia: Study protocol for the YOD-RiSoCo observational prospective cohort study

    17 juni 2025

    Door Floor Gelmers, Rients Huitema, Myrthe Scheenen, Barbara van Munster, Jacoba Spikman.

    Lees meer over "Publiekssamenvatting - Assessing social cognition and risk-taking behaviour in patients with young-onset dementia: Study protocol for the YOD-RiSoCo observational prospective cohort study"

  12. Terugblik op de consortiumdag van YOD-INCLUDED – Louise van den Berg en Judith Mellendijk

    19 mei 2025

    Op 7 mei kwamen onderzoekers, ervaringsdeskundigen en betrokken organisaties samen voor de consortium bijeenkomst van YOD-INCLUDED.

    Lees meer over "Terugblik op de consortiumdag van YOD-INCLUDED – Louise van den Berg en Judith Mellendijk"

Sluiten